Tiểu sử
Nguyễn Ngọc Quỳnh, sinh ra tại Thanh Hóa vào năm 1932, đã bắt đầu sự nghiệp trong ngành điện ảnh từ năm 1952 với vai trò là một nhiếp ảnh gia tại Việt Bắc. Sau đó, ông phát triển sự nghiệp của mình, trở thành một nhà quay phim và đạo diễn tài năng tại Hãng phim Tài liệu – Khoa học Trung ương. Ông qua đời vào ngày 18 tháng 9 năm 2010, hưởng thọ 78 tuổi.
Sự nghiệp
Trong sự nghiệp làm phim của mình, Nguyễn Ngọc Quỳnh đã tham gia vào các tác phẩm nổi bật như "Dưới cờ quyết thắng" và "Nước về Bắc Hưng Hải". Cả hai bộ phim này đều được xem là những tác phẩm tiêu biểu của thể loại phim tài liệu Việt Nam trong giai đoạn 1954–1975. Đặc biệt, cả hai đều đoạt giải Bông sen vàng ở hạng mục Phim tài liệu tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 2. "Nước về Bắc Hưng Hải" còn giành được Huy chương vàng tại Liên hoan phim quốc tế Moskva, đánh dấu bộ phim tài liệu đầu tiên của Việt Nam nhận được giải thưởng tại một sự kiện điện ảnh quốc tế lớn.
Năm 1954, Nguyễn Ngọc Quỳnh tham gia quay bộ phim tài liệu "Chiến thắng Điện Biên Phủ" do đạo diễn Nguyễn Tiến Lợi thực hiện. Theo đánh giá từ cuốn "Lịch sử điện ảnh cách mạng Việt Nam" do Cục Điện ảnh Việt Nam xuất bản năm 1983, bộ phim này được xem là "một cột mốc quan trọng đánh dấu sự trưởng thành của nền điện ảnh dân tộc", và là "tác phẩm tổng kết giai đoạn phát triển đầu tiên của điện ảnh Việt Nam trong thời kỳ chiến tranh". Nguyễn Ngọc Quỳnh, cùng Nghệ sĩ ưu tú Nguyễn Tiến Lợi và hai thành viên khác, đã theo sát toàn bộ diễn biến của Chiến dịch Điện Biên Phủ.
Năm 1966, Nguyễn Ngọc Quỳnh bắt đầu thực hiện bộ phim tài liệu "Đầu sóng ngọn gió", ghi lại cuộc sống của ngư dân Việt Nam trên một hòn đảo ngoài khơi Vịnh Bắc Bộ. Trong điều kiện khó khăn, họ phải đối mặt với cướp biển và sự đánh phá từ máy bay quân đội Hoa Kỳ để duy trì cuộc sống hàng ngày. Bộ phim sau khi ra mắt năm 1967 đã giành Huy chương vàng tại Liên hoan phim quốc tế Moskva. Đến năm 1970, "Đầu sóng ngọn gió" tiếp tục được vinh danh với giải Bông sen vàng cho phim tài liệu tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 1. Năm 2014, nhân dịp kỷ niệm Ngày phim tài liệu với biển đảo Việt Nam, bộ phim này đã được trình chiếu cùng với bốn tác phẩm tiêu biểu khác của Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương.
Năm 1967, sau khi hoàn thành "Đầu sóng ngọn gió", Nguyễn Ngọc Quỳnh và đoàn làm phim tiếp tục thực hiện bộ phim "Lũy thép Vĩnh Linh" tại khu vực Vĩnh Linh, nơi chiến sự diễn ra ác liệt. Trước khi khởi hành, toàn bộ thành viên đoàn làm phim đã được ghi hình lại. Trong quá trình sản xuất, một sự cố đau lòng đã xảy ra khi xe chở phim trở về Hà Nội bị trúng bom, khiến hàng nghìn thước phim bị phá hủy và ba thành viên đoàn làm phim hy sinh. Nguyễn Ngọc Quỳnh và các đồng nghiệp đã phải bắt đầu quay phim lại từ đầu. Trong quá trình này, nhà quay phim Ma Cường cũng bị thương do trúng đạn, nhưng may mắn sống sót.
