Phan Thị Ngọc Lan (sinh năm 1942), thường được biết đến với nghệ danh Ngọc Lan, là một nữ diễn viên điện ảnh Việt Nam. Bà nổi tiếng với vai diễn Nhàn trong bộ phim điện ảnh "Lửa trung tuyến" (1961) và được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân năm 2015. Ngọc Lan là một trong những diễn viên gạo cội của điện ảnh cách mạng Việt Nam, có nhiều đóng góp quan trọng cho sự phát triển của nền điện ảnh nước nhà.
Tiểu sử:
Phan Thị Ngọc Lan sinh năm 1942 tại Bắc Giang, Liên bang Đông Dương. Từ nhỏ, bà đã bộc lộ năng khiếu nghệ thuật ở các lĩnh vực ca hát, diễn kịch và ngâm thơ. Ước mơ trở thành diễn viên của bà được nhen nhóm sau khi xem bộ phim "Chung một dòng sông". Năm 1959, bà thi đỗ vào khóa 1 của Trường Điện ảnh Việt Nam tại Hà Nội, cùng với nhiều nghệ sĩ nổi tiếng sau này như Trà Giang, Lâm Tới, Thế Anh. Bà tốt nghiệp năm 1962 và được phân công công tác tại Xưởng phim truyện Việt Nam.
Sự nghiệp:
Điện ảnh:
Vai diễn đầu tiên và nổi tiếng nhất: Năm 1961, khi còn là sinh viên, Ngọc Lan được đạo diễn Phạm Văn Khoa giao vai chính Nhàn trong bộ phim "Lửa trung tuyến". Vai diễn này đã mang lại thành công lớn cho bà và bộ phim, được chọn tham dự Liên hoan phim Quốc tế Moskva 1961, nơi bà vinh dự kéo cờ khai mạc cùng đạo diễn Sergey Fyodorovich Bondarchuk.
Các vai diễn khác: Trong sự nghiệp kéo dài từ năm 1961 đến 2021, NSND Ngọc Lan đã tham gia hơn 50 vai diễn điện ảnh và truyền hình, khắc họa thành công nhiều hình tượng phụ nữ Việt Nam qua các giai đoạn lịch sử. (Cần bổ sung danh sách các vai diễn tiêu biểu nếu có thông tin đầy đủ).
Giải thưởng và danh hiệu: Năm 2015, bà được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân.
Trở lại màn ảnh: Sau bộ phim "Nơi ẩn nấp bình yên" (2017), bà trở lại với phim truyền hình "11 tháng 5 ngày" (2021).
Thơ ca: Ngoài diễn xuất, Ngọc Lan còn là một nhà thơ. Bà đã phát hành 6 tập thơ, trong đó tập "Nặng tình" ra mắt năm 2020. Một số bài thơ trong chùm "Mẹ và quê hương" của bà đã truyền cảm hứng cho nhạc sĩ Đỗ Phương sáng tác ca khúc "Nhớ mẹ".
Cuộc sống riêng tư:
Ngọc Lan kết hôn với đạo diễn Ngô Mạnh Lân. Họ có bốn người con, trong đó có đạo diễn Ngô Phương Lan. Gia đình là điểm tựa quan trọng trong cuộc sống và sự nghiệp của bà.