Trung Kiên (nghệ sĩ)

NSND Trung Kiên sinh ngày 5 tháng 11 năm 1939 tại xã Vũ Trung,[2] huyện Kiến Xương, tỉnh Thái Bình. Mồ côi bố từ nhỏ, học hết lớp 12, ông thi vào Trường Âm nhạc Việt Nam (nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam). Năm 1960, khi đang là sinh viên năm ba, ông được cử đi học ở Ukraina. Ông từng tham gia biểu diễn ở nhiều nước trên thế giới, đoạt huy chương vàng trong các cuộc thi hát ở Đức, Bulgaria...

Những năm 1956, NSND Trung Kiên tham gia vào dàn đồng ca của Thành Đoàn thanh niên Hà Nội, Đài Phát thanh thuộc Sở Văn hóa Hà Nội, Đài Tiếng nói Hà Nội.[3]

Sau đó ông thi đỗ vào Trường Âm nhạc Việt Nam nhưng mẹ ông không đồng ý cho ông theo nghiệp ca hát, tình cờ thư ký của Tổng bí thư Trường Chinh, ghé qua nơi bà làm việc và biết về hoàn cảnh gia đình. Sau đó đích thân Tổng bí thư đã đến động viên và mẹ của Trung Kiên đã đồng ý cho ông theo học thanh nhạc.

Ông đã 3 lần được cử sang Liên Xô học tập, vào những năm học đại học (1960-1942), cao học (1970) và trường Đảng. Các năm sau đó, ông và các nghệ sĩ lập đoàn văn công đi biểu diễn khắp các chiến trường.[3]

Ông sang Liên Xô học đại học và tốt nghiệp ra trường năm 1970 (lớp cao học), [4]ông và vợ tiếp tục tham gia biểu diễn ở chiến trường rồi Đài tiếng nói Việt Nam, sau chiến tranh vợ chồng ông là thành viên trong các đoàn văn công vào miền Nam biểu diễn.[3] Sau này, ông giảng dạy tại Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam, cố vấn cho Trung tâm âm nhạc Serenade và viết sách.[4]

Từ năm 1992 ông làm Thứ trưởng Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch, phụ trách mảng Văn hóa - Nghệ thuật, đến 2001 thì nghỉ hưu.[2]

Trong thời gian học tập tại Liên Xô, ông đã xin phép tác giả Raimonds Pauls phổ thơ của nhà thơ lớn Andrey Voznesensky, việt hóa thành công ca khúc "Triệu đóa hồng" - bài hát làm nên tên tuổi của nghệ sĩ Ái Vân.[5] Ông từng là ca sĩ đầu tiên trình diễn 5 bản Romance của nhạc sĩ Đặng Hữu Phúc vào năm 1978. Ông là người đã đặt lời Việt cho 300 ca khúc Nga.

Trung Kiên được tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhì, được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân năm 2001.

Trung Kiên là giọng ca nam cao chuyên hát dòng nhạc cách mạng với các bài hát như:

- Đất nước trọn niềm vui
- Phất cờ nam tiến
- Cô lái tàu
- Tình ca
- Gặp nhau trên đỉnh Trường Sơn
- Chào sông Mã anh hùng
- Quà tháng năm dâng Người
- Bài ca Trường Sơn
- Hồ Chí Minh đẹp nhất tên người

Ông qua đời vào ngày 27 tháng 1 năm 2021 tại nhà riêng ở Hà Nội, không lâu sau sinh nhật 81 tuổi.[6]

Ông kết hôn với ca sĩ Thanh Nga, sau này là giảng viên Nhạc viện Hà Nội, khi ông là thành viên ban nhạc đồng ca Rạng Đông, còn bà trong ban nhạc Tuổi Xanh. Sau đó, hai ban nhạc này sáp nhập thành ban đồng ca của Thành Đoàn thanh niên Hà Nội. Hai người kết hôn và có một con trai là nhạc sĩ Quốc Trung, năm 2000 nghệ sĩ Thanh Nga qua đời sau 7 năm chống chọi với căn bệnh ung thư.[7]

Về cuối đời, ông sống với người vợ thứ hai là GS-TS, NGND, NSND nghệ sĩ piano Trần Bạch Thu Hà - Nguyên Giám đốc Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam, con gái của Nhà giáo Nhân dân, nghệ sĩ piano Thái Thị Liên và là chị gái của Giáo sư - Nghệ sĩ Nhân dân, nghệ sĩ piano Đặng Thái Sơn.

1. ^ Viet Nam social sciences: Issues 1-3 Ủy ban khoa học xã hội Việt Nam - 2002 "The whole art performance session was directed by People's Artist Nguyen Trung Kien a famous singer of Viet Nam
2. ^ ^a b MEDIATECH. “Nghệ sĩ tài hoaTrung Kiên- Người con của quê lúa Thái Bình”. thaibinhtv.vn. Truy cập ngày 21 tháng 2 năm 2022.
3. ^ ^a b c cand.com.vn. “Nghệ sĩ nhân dân Trung Kiên: 80 năm đi trong ánh sáng sao vàng”. Báo Công an Nhân dân điện tử. Truy cập ngày 21 tháng 2 năm 2022.
4. ^ ^a b “NSND Trung Kiên - giọng ca hàng đầu của âm nhạc Việt Nam”. Đảng Cộng Sản (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 21 tháng 2 năm 2022.
5. ^ “Chuyện NSND Trung Kiên đặt lời Việt cho ca khúc Triệu đóa hồng”. Báo Thanh Niên. 27 tháng 1 năm 2021. Truy cập ngày 21 tháng 2 năm 2022.
6. ^ Cẩm Loan - Hàn Triệt (27 tháng 1 năm 2021). “NSND Trung Kiên qua đời”. VietNamNet. Truy cập 2 tháng 10 năm 2021.
7. ^ Eva.vn. “Rơi nước mắt khi nhạc sĩ Quốc Trung kể về cái chết chủ động của mẹ”. eva.vn. Truy cập ngày 21 tháng 2 năm 2022.