Tiểu sử
Nguyễn Đăng Bảy, sinh năm 1923 tại làng Phù Lưu, Từ Sơn, Bắc Ninh, đã dành cả cuộc đời mình cho sự nghiệp điện ảnh cách mạng Việt Nam. Từ khi còn trẻ, ông đã tham gia vào phong trào Thanh niên Phản đế, và sau Cách mạng tháng Tám, ông tiếp tục cống hiến cho đất nước bằng việc tham gia khởi nghĩa tại tỉnh Bắc Kạn. Ông làm việc tại Ty Thông tin Tuyên truyền của tỉnh, sau đó chuyển lên Nha và công tác trong tổ phóng viên nhiếp ảnh tuyên truyền kháng chiến.
Năm 1949, ông được giao nhiệm vụ quan trọng là sử dụng chiếc máy quay phim chiến lợi phẩm để ghi lại những thước phim tư liệu quý giá về Chủ tịch Hồ Chí Minh. Ông đã thực hiện nhiều phóng sự đáng giá, ghi lại những khoảnh khắc lịch sử như Bác Hồ thăm nông thôn Đại Từ, Bác Hồ thăm Đại hội Phụ nữ ở Đại Từ, và sinh nhật "Lục tuần Đại khánh" của Bác Hồ. Ông cũng ghi lại những hình ảnh chân thực về các chiến dịch Tây Bắc, Nghĩa Lộ, Trung du, Điện Biên Phủ, Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam lần II, và tháng hữu nghị Việt – Trung – Xô. Bên cạnh vai trò quay phim, ông còn là một nhiếp ảnh gia và phóng viên mặt trận, trực tiếp tham gia vào các chiến dịch Đông Khê, Thất Khê, và Điện Biên Phủ.
Sau khi miền Bắc được giải phóng, Nguyễn Đăng Bảy tiếp tục cống hiến cho điện ảnh Việt Nam bằng việc thực hiện các bộ phim tài liệu như "Đường sắt Hà Nội – Mục Nam quan" và "Phong cảnh Hà Nội". Ông cũng ghi lại nhiều hình ảnh về các chuyến công tác của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong và ngoài nước, trong đó có bộ phim "Bác Hồ thăm Ấn Độ" năm 1958.
Năm 1960, Nguyễn Đăng Bảy bắt đầu sự nghiệp quay phim truyện với bộ phim đầu tay "Cô gái công trường". Ông đã để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng khán giả qua những bộ phim như "Con chim vành khuyên", "Nổi gió", "Không nơi ẩn nấp", "Ngày lễ Thánh", "Chuyến xe bão táp", "Chị Dậu" và "Ngày ấy bên sông Lam". Ông đã hai lần đoạt giải Quay phim xuất sắc nhất tại Liên hoan phim Việt Nam với các bộ phim "Con chim vành khuyên" và "Đến hẹn lại lên".
Với những đóng góp to lớn cho nền điện ảnh Việt Nam, Nguyễn Đăng Bảy đã được Nhà nước Việt Nam trao tặng Huân chương Lao động hạng Nhì và danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân. Ông cũng là nhà quay phim đầu tiên được phong tặng danh hiệu cao quý này.
Nguyễn Đăng Bảy là đồng hương và anh vợ của nhà văn Kim Lân. Con trai ông, đạo diễn Nguyễn Lê Văn, cũng là một nghệ sĩ tài năng, hiện đang công tác tại Đài Truyền hình Việt Nam và đã được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú.
Nguyễn Đăng Bảy qua đời vào tháng 6 năm 2007 và được an táng tại quê nhà.