NGHỆ SĨ

Duy Khánh

Văn Tuấn

Duy Khánh (1936–2003), tên thật là Nguyễn Văn Diệp, còn được biết đến với các nghệ danh Tăng Hồng và Hoàng Thanh. Ông là một ca sĩ, nhạc sĩ nổi tiếng của Việt Nam, bắt đầu tỏa sáng từ thập niên 1960 với những ca khúc mang âm hưởng dân ca và dòng nhạc "dân ca mới" của Phạm Duy. Sau này, ông được xem là một trong bốn giọng ca nam tiêu biểu của dòng nhạc vàng thời kỳ đầu, bên cạnh Nhật Trường, Hùng Cường và Chế Linh. Ngoài giọng hát đặc trưng với lối hát rú rí và đổ hột, ông còn là một nhạc sĩ tài hoa với hơn 30 ca khúc đặc sắc, để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng công chúng yêu nhạc.

Ca-nhạc sĩ Duy Khánh lúc sinh thời

Cuộc đời

Duy Khánh, tên thật là Nguyễn Văn Diệp, sinh ngày 1 tháng 6 năm 1936 tại làng An Cư, xã Triệu Phước, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. Ông xuất thân trong một gia đình danh giá, có nguồn gốc từ dòng dõi Quận công Nguyễn Văn Tường, một Phụ chánh đại thần triều Nguyễn. Dòng họ của ông cũng có mối quan hệ với gia đình Trung tướng Hoàng Xuân Lãm.

Năm 1952, Duy Khánh giành giải nhất trong cuộc thi tuyển chọn ca sĩ của Đài phát thanh Pháp Á tại Huế với ca khúc Trăng thanh bình. Sau thành công này, ông quyết định vào Sài Gòn để theo đuổi con đường ca hát chuyên nghiệp.

Tại Sài Gòn, ông bắt đầu thu âm đĩa nhựa và biểu diễn dưới nghệ danh Hoàng Thanh. Nhờ giọng hát đặc biệt và phong cách trình diễn cuốn hút, ông nhanh chóng trở thành một trong ba giọng ca nam được yêu thích nhất thời bấy giờ, bên cạnh Duy Trác và Anh Ngọc. Giai đoạn này, ông gắn liền với những ca khúc mang âm hưởng dân ca và dòng nhạc "dân ca mới" của Phạm Duy, tiêu biểu như Vợ chồng quê, Ngày trở về, Nhớ người thương binh, Tình nghèo, Quê nghèoVề miền Trung. Sau đó, ông đổi nghệ danh thành Duy Khánh, trong đó "Duy" lấy từ tên nhạc sĩ Phạm Duy, còn "Khánh" là tên một người bạn thân của ông.

Bắt đầu sáng tác từ năm 1959, Duy Khánh nhanh chóng ghi dấu ấn với những ca khúc mang đậm tình yêu quê hương và ảnh hưởng của âm nhạc dân gian xứ Huế. Ngay từ hai sáng tác đầu tay, Ai ra xứ HuếThương về miền Trung, ông đã nhận được sự đón nhận nồng nhiệt từ công chúng.

Từ đầu thập niên 1960 đến năm 1975, ông chủ trương thành lập nhóm xuất bản tờ nhạc 1001 Bài Ca Hay, tập hợp nhiều tác phẩm của các nhạc sĩ nổi tiếng thời bấy giờ như Trần Thiện Thanh, Nhật Ngân, Hoài Linh, Lam Phương và Trúc Phương. Tờ nhạc do nhóm ông thực hiện được đánh giá cao nhờ chất lượng in đẹp và phần minh họa công phu, thể hiện sự đầu tư tỉ mỉ của Duy Khánh.

Năm 1965, ông cùng danh ca Thái Thanh thu âm bản trường ca Con đường cái quan của Phạm Duy. Sau đó, cả hai tiếp tục thể hiện trường ca Mẹ Việt Nam. Đến nay, hai tác phẩm này vẫn gắn liền với giọng hát của Duy Khánh và Thái Thanh, được xem là những bản ghi âm kinh điển của nền tân nhạc Việt Nam.

Sau sự kiện 30 tháng 4 năm 1975, Duy Khánh ở lại Việt Nam và bị hạn chế hoạt động nghệ thuật trong một thời gian dài. Sau đó, ông thành lập đoàn nhạc Quê Hương, quy tụ nhiều nghệ sĩ như nhạc sĩ Châu Kỳ, Nhật Ngân và các ca sĩ Ngọc Minh, Nhã Phương, Bảo Yến...

Năm 1988, ông sang Hoa Kỳ định cư, hợp tác cùng Trung tâm Làng Văn, tiếp tục thu âm và biểu diễn. Ông cũng góp mặt trong một số chương trình video của Trung tâm Asia. Sau đó, ông thành lập Trung tâm Trường Sơn, tiếp tục hoạt động nghệ thuật và giảng dạy âm nhạc cho đến cuối đời.

Duy Khánh qua đời vào trưa ngày 12 tháng 2 năm 2003 tại bệnh viện Fountain Valley, Quận Cam, California, hưởng thọ 66 tuổi.

Đời tư

Người vợ đầu tiên của Duy Khánh là ca sĩ Tuyết Mai. Tuy nhiên, cuộc hôn nhân của họ không kéo dài lâu và cả hai quyết định chia tay.

Năm 1964, ông kết hôn với Âu Phùng, một vũ công xinh đẹp gốc Hoa thuộc ban vũ Lưu Bình Hồng. Họ có với nhau hai người con, nhưng sau một thời gian chung sống, cuộc hôn nhân này cũng đi đến hồi kết khi cả hai quyết định ly hôn.

Đến giữa thập niên 1970, Duy Khánh kết hôn với bà Thúy Hoa và cùng nhau xây dựng tổ ấm tại Vũng Tàu. Họ có ba người con, gồm một trai và hai gái. Trong giai đoạn này, ông cải đạo sang Công giáo và nhận tên thánh là Micae.