Tiểu sử
Đặng Thái Sơn sinh ra trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật sâu sắc. Cha ông, Đặng Đình Hưng, là một nhà thơ và nhạc sĩ tài hoa, còn mẹ ông, Thái Thị Liên, là một nghệ sĩ piano nổi tiếng. Ông có ba anh trai: Trần Thanh Bình, một kiến trúc sư hiện đang giữ chức Viện trưởng Viện Nghiên cứu thiết kế trường học của Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam (con riêng của bà Liên); Đặng Hồng Quang, người đã có nhiều năm gắn bó với vai trò Chủ nhiệm khoa Piano tại Nhạc viện thành phố Hồ Chí Minh; và Đặng Hồng Thắng (đã mất) (con riêng của ông Hưng). Ngoài ra, ông còn có một chị gái, Trần Bạch Thu Hà (con riêng của bà Liên), người cũng theo đuổi sự nghiệp dương cầm. Từ nhỏ, Đặng Thái Sơn đã được mẹ trực tiếp dạy dỗ và truyền cảm hứng với cây đàn piano.
Năm 1965, ông bắt đầu hành trình âm nhạc của mình tại Nhạc viện Hà Nội, vào thời điểm đó đã được di dời đến huyện Yên Dũng, thuộc tỉnh Hà Bắc (nay là tỉnh Bắc Giang), cách Hà Nội khoảng 70 km. Mặc dù không có nhiều thời gian sống gần cha, nhưng ông vẫn chịu ảnh hưởng sâu sắc từ những giá trị nghệ thuật mà cha ông đã truyền đạt.
Sự nghiệp
Năm 1974, tài năng của Đặng Thái Sơn được nhạc sĩ dương cầm Isaac Katz phát hiện. Hai năm sau, ông theo học tại Nhạc viện Quốc gia Tchaikovsky ở Moskva, dưới sự hướng dẫn của Vladimir Natanson và Dmitry Alexandrovitch Bashkirov. Tại cuộc thi piano quốc tế Frédéric Chopin lần thứ X (1980), Đặng Thái Sơn là một trong ba thí sinh đến từ Nhạc viện Tchaikovsky. Hai thí sinh còn lại là Tatyana Shebanova (người Nga) và Ivo Pogorelich (người Nam Tư).
Cuộc thi này đi vào lịch sử không chỉ vì Đặng Thái Sơn là người châu Á đầu tiên đoạt giải nhất, mà còn vì vụ lùm xùm liên quan đến Ivo Pogorelich. Sau khi bị loại khỏi vòng ba vì lối chơi khác thường, Pogorelich đã khiến một giám khảo, nữ danh cầm Martha Argerich, phải rời khỏi hội đồng để phản đối. Bà tuyên bố "thấy xấu hổ vì làm ủy viên một hội đồng đã loại một thiên tài". Sự kiện này phần nào làm lu mờ chiến thắng của Đặng Thái Sơn.
Sau khi đoạt giải, ông quay lại Moskva học tiếp và tốt nghiệp Nhạc viện Tchaikovsky năm 1983. Sau đó, ông nhận lời mời sang giảng dạy tại Nhạc viện Kunitachi ở Tokyo, Nhật Bản.
Từ khi đoạt giải Chopin, Đặng Thái Sơn đã trình diễn tại hầu hết các phòng hòa nhạc nổi tiếng trên thế giới, bao gồm Lincoln Center (New York), Jordan Hall (Boston), Barbican Centre (London), Salle Pleyel (Paris), Herkulessaal (München), Musikverein (Vienna), Concertgebouw (Amsterdam), Nhà hát Opera Sydney (Sydney) và Suntory Hall (Tokyo). Ông cũng đã hợp tác với nhiều dàn nhạc lớn và thu âm cho các hãng đĩa danh tiếng.
Vinh danh
Đặng Thái Sơn là một nghệ sĩ dương cầm tài năng và đạt được nhiều thành tựu đáng chú ý trong sự nghiệp. Năm 1984 ông vinh dự được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân. Ông trở thành người trẻ nhất từng nhận được danh hiệu này ở tuổi 26.
Sau mười năm học tập và sinh sống tại Nga (1977-1987) Đặng Thái Sơn tiếp tục sự nghiệp âm nhạc bằng việc giảng dạy tại Nhạc viện Kunitachi ở Tokyo Nhật Bản. Đến năm 1991 ông chuyển đến Montréal Canada. Tại đây ông định cư và giảng dạy tại Đại học Montréal. Ông nhập quốc tịch Canada vào năm 1995 cùng với mẹ của mình.
Trong suốt sự nghiệp Đặng Thái Sơn tham gia nhiều hoạt động âm nhạc quốc tế quan trọng. Ông từng giảng dạy tại một khóa học âm nhạc chuyên nghiệp ở Berlin vào tháng 10 năm 1999 cùng với các nghệ sĩ nổi tiếng Murray Perahia và Vladimir Davidovich Ashkenazy. Ông cũng là nghệ sĩ dương cầm không phải người Ba Lan duy nhất được mời biểu diễn tại buổi hòa nhạc kỷ niệm 150 năm ngày mất của Frédéric Chopin vào năm 1999. Ngoài ra ông còn là thành viên ban giám khảo của nhiều cuộc thi âm nhạc. Trong đó có Concours Chopin năm 2005. Ông là người châu Á đầu tiên được chọn vào vị trí này.
Phong cách biểu diễn của Đặng Thái Sơn thường tập trung vào các tác phẩm độc tấu dương cầm của Frédéric Chopin và các nhà soạn nhạc thuộc trường phái lãng mạn và ấn tượng. Ông cũng thường xuyên biểu diễn các bản hòa tấu dương cầm của nhiều nhà soạn nhạc nổi tiếng Beethoven Chopin Schumann Grieg Mozart Rachmaninov.
Vào tháng 3 năm 2010 Đặng Thái Sơn là một trong ba nghệ sĩ toàn cầu được chọn để biểu diễn tại Gala kỷ niệm 200 năm ngày sinh của Chopin. Hai nghệ sĩ còn lại là Lý Vân Địch (Trung Quốc) và Garrick Ohlsson (Mỹ).
Đời tư
Từ năm 1991, Đặng Thái Sơn chọn Montreal, Canada làm nơi sinh sống. Ông tiếp tục công việc giảng dạy tại Đại học Montréal. Bên cạnh sự nghiệp giáo dục, ông cũng tích cực tham gia các hoạt động tại Nga và Việt Nam.
Tại Nga, ông quyên góp tài chính hỗ trợ việc tái thiết Nhạc viện Tchaikovsky sau một vụ hỏa hoạn. Ông cùng nhóm bạn Nhật Bản thành lập một quỹ từ thiện, tập trung hỗ trợ Nhạc viện Hà Nội. Từ quỹ này, ông kêu gọi chính phủ Nhật Bản cung cấp sách nhạc, đàn piano và các thiết bị khác cho một số trường học tại Việt Nam.
Hàng năm, Đặng Thái Sơn thường trở về Việt Nam để tham gia các buổi hòa nhạc lớn, góp phần vào sự phát triển của nền âm nhạc nước nhà.